Opieka nad osobami starszymi wymaga dokładności, cierpliwości, ale też sporej wiedzy. Bez niej prawidłowa opieka nad osobą w podeszłym wieku może okazać się niemożliwa. Lekarz med. Jahangir Mangalia udziela porad, jak opiekować się bliskimi chorującymi na chorobę otępienną.
Większość rodziców małych dzieci nie ma większych problemów z utrzymaniem ich higieny osobistej. Zupełnie czym innym jest opieka nad osobami dorosłymi – niezależnie od tego czy będzie to rodzic czy inny członek rodziny. W takich przypadkach włączają się kwestie emocjonalne i uczuciowe obu stron, co nie ułatwia sprawowania opieki nad chorym.
Chorobę otępienną można podzielić na trzy główne stadia: wczesne stadium demencji, demencja środkowego etapu i demencja późniejsza. Cechy charakterystyczne każdego z etapów są inne i inaczej wyglądają zalecenia opieki nad chorym.
We wczesnych stadiach demencji większość ludzi zachowuje swoje umiejętności i potrzebuje jedynie minimalnej pomocy. Pierwszymi oznakami rozpoczynającej się demencji mogą być takie zachowania jak:
Najogólniej rzecz ujmując, głównym objawem wczesnej demencji starczej jest zazwyczaj osłabiona pamięć. Do tego mogą dochodzić takie objawy jak: osłabienie organizmu, brak zapału do pracy lub innych obowiązków, apatia.
W jaki sposób pomagać chorym?
Kluczowe jest przekonanie osoby chorej do zaakceptowania pomocy. Najlepiej spokojnie z nią porozmawiać i wytłumaczyć, że wszystko odbywa się w celu ułatwienia jej życia i zapewnienia bezpieczeństwa. Ponadto wskazane jest poznanie wszelkich preferencji dotyczących higieny osobistej, nawyków, rytuałów czy oczekiwań i życzeń. Dopiero później można myśleć o ustaleniu rutynowych czynności, używaniu szybkich etykiet, wdrożeniu przedmiotów pomocniczych (np. poręcze) czy oznaczaniu poszczególnych elementów wyposażenia domowego.
Przestrzeganie osobistych nawyków i zwyczajów związanych z opieką zapewni nie tylko komfort, ale także pomoże uniknąć trudności na późniejszym etapie. Nie wolno zapominać o tym, by zachęcać chorą osobę do zajmowania się sobą, swoją higiena osobistą, swoim wyglądem, w miarę własnych możliwości. Zdarza się, że chorzy zapominają wziąć prysznic - są w stanie zrobić to samodzielnie pod warunkiem, że będą mieli przygotowaną łazienkę.
W takich przypadkach należy upewniać się, że osoby nad którymi sprawujemy opiekę mają wszystko, czego potrzebują. Jeśli to konieczne, należy pomóc im wejść do wanny lub z niej wyjść, jednocześnie szanując ich prywatność. Można umówić się na określony sygnał i podać choremu np. podać ręcznik. To nie tylko ułatwi pomoc, ale przede wszystkim zapewni choremu większy komfort.
Demencja środkowego etapu – charakterystyka i rodzaje pomocy
Objawy środkowego etapu demencji to m.in.:
Właśnie na tym etapie bardzo duże znaczenie będą miały informacje, które uzyskało się we wczesnym stadium choroby. Należy mieć świadomość, że w przypadku chorych na demencję środkowego etapu, pozostawienie ich bez opieki może być niebezpieczne dla ich zdrowia i życia. Nie są one bowiem w stanie normalnie funkcjonować bez pomocy drugiego człowieka.
Uwagę należy zwracać nawet na pozornie niegroźne sytuacje. Osoba będąca w tym stadium choroby może np. nie rozumieć przeznaczeń konkretnych produktów czy przedmiotów, a tym samym wyrządzić sobie krzywdę. Nawet pozostawienie mydła czy szamponu do włosów może doprowadzić do problemów, kiedy chory spożyje takie środki.
Późniejsza demencja – najbardziej zaawansowany etap choroby
W przypadku chorych z późniejszą demencją, osoby opiekujące się mogą potrzebować pomocy we wszystkich aspektach opieki - opieki osobistej, kąpieli, toalety i innych codziennych czynności. Dlatego też warto rozważyć uzyskanie pomocy z zewnątrz.
Przyjęcie pomocy nie jest oznaką słabości, lecz bardziej świadomości, że ktoś może opiekować się bliskim lepiej i dokładniej. Trzeba również zauważyć, że niektórzy chorzy bardziej akceptują pomoc w zakresie opieki osobistej ze strony osób spoza bliskiego otoczenia. Może to wynikać z różnych przyczyn. Najczęściej chodzi o dyskomfort i poczucie wstydu.
Choroba otępienna jest dla osób starszych stanem dalekim od komfortowego. Właśnie z tego względu bliscy powinni starać się zrozumieć sytuację, w której znalazł się senior. Wszelkie podejmowane decyzje i działania powinny być analizowane przez pryzmat odczuć chorej osoby. Jeżeli ta kwestia zostanie pominięta, to opieka nad starszą osobą będzie utrudniona.